Hoge werkdruk: een onderschat fenomeen

Dat een hoge werkdruk een negatief gevolg heeft voor de veiligheid binnen organisaties, is algemeen bekend. Eerder schreven we al over de risico’s: een te hoge werkdruk zorgt voor vermoeidheid en daarmee ongevallen en een te hoge tijdsdruk heeft tot gevolg dat de veiligheidsmaatregelen vaak niet worden nageleefd. Belangrijker zijn de oorzaken; Hoe kan een hoge werkdruk beperkt of zelfs voorkomen worden?

Wat is werkdruk?

Werkdruk betekend dat een werknemer veel werk in korte tijd moet uitvoeren. Dit kan ontstaan door bijvoorbeeld hoge taakeisen en daar niet aan kunnen voldoen door te weinig tijd of capaciteiten. Verschillende factoren kunnen van invloed zijn op de werkdruk. De bijbehorende lichamelijke en geestelijke toestand heet werkstress. Werkstress kan een gevolg zijn van een hoge werkdruk over een langere periode.

Oorzaken van werkdruk op organisatieniveau

De eerste indicator voor de werkdruk is de complexiteit en de stabiliteit van de organisatie. Er is een duidelijk verband te zien tussen deze factoren en de werkdruk. Naarmate de organisatie complexer wordt en de organisatie instabieler neemt de werkdruk toe. Een berdrijf kan hier het beste op inspelen door de verantwoordelijkheden en beslissingsbevoegdheid te decentraliseren.

Ten tweede is er een verband ontdekt tussen het niveau van flexibilisering binnen een organisatie en de werkdruk. Flexibilisering heeft een hoop voordelen, maar voor de werkdruk heeft flexibilisering een negatief effect. Het wisselen van taken kost tijd. Daarnaast wordt taakroulatie vaak gebruikt om piekmomenten op te kunnen vangen. Dit heeft tot nadelig gevolg dat de betreffende medewerker niet een normaal gebruikelijke rustigere periode krijgt, maar altijd op volle kracht aan het werk is. Deze medewerker zal dus bijna altijd onder hoge tijdsdruk aan het werk zijn.

De derde veroorzaker van een hoge werkdruk is procesvernieuwing. Losstaand is procesvernieuwing geen enorme bedreiging omdat dit vaak van tijdelijke aard is. Echter zijn bedrijven dusdanig vaak bezig met de veranderende vraag op de markt dat procesvernieuwing meer op een continuproces lijkt. Verandering is steeds vaker een permanent proces binnen een bedrijf.

De laatste maar belangrijkste factor is de inhoud van het werk. Fysiek zwaar werk heeft indirect invloed op de werkdruk. Een organisatie wordt onaantrekkelijker voor nieuwe werknemers wanneer er sprake is van veel fysiek zwaar werk. Hierdoor kan een tekort aan personeel ontstaan binnen de organisatie. Personeelstekort is een directe factor van invloed op de werkdruk. Ook neemt de inwerktijd toe naarmate de complexiteit van het werk stijgt. Hierdoor kan een tijdstekort ontstaan, wat weer direct van invloed is op de werkdruk.

Door bovenstaande factoren te beperken binnen een organisatie, neemt de werkdruk aanzienlijk af. Een afname van de werkdruk zorgt uiteindelijk voor een veiligere werkomgeving. Het is dus raadzaam vanuit het management goed stil te staan bij eventuele werkdruk en hier tijdig op in te spelen. Op deze manier maken we Nederland weer een stukje veiliger.

Gebruikte bron:

Wiezer, N., Smulders, P., & Nelemans, R. (2005). De invloed van organisatiekenmerken op werkdruk in organisaties. Tijdschrift voor arbeidsvraagstukken, 228 tm 244.